Budowa domów w trudnych warunkach terenowych – jak radzić sobie z wymagającym gruntem?

Budowa domu często bywa wyzwaniem, szczególnie jeśli nie wszystko jest takie, jakbyśmy oczekiwali. Szczególnie wymagająca może okazać się budowa w trudnych warunkach terenowych. Na szczęście istnieje szereg zróżnicowanych rozwiązań inżynieryjnych, które wespół ze starannym planowaniem budowy sprawią, że nawet wymagający grunt może stać się solidnym fundamentem dla wymarzonego budynku. Na co zwrócić uwagę podczas planowania budowy na nietypowym terenie, jak sprawdzić grunt pod budowę domu, jakie trudności mogą wystąpić oraz jakie technologie i rozwiązania mogą pomóc w ich przezwyciężeniu? Wyjaśniamy.

Czym są trudne warunki terenowe?

Jako tereny trudne dla budownictwa określa się te mające specyficzne cechy, przez które wymagają szczególnego podejścia do projektowania i wykonania konstrukcji. Najczęściej spotykane wyzwania jeśli chodzi o grunty budowlane to grunty o niskiej nośności. W tej grupie znajdują się torfy, namuły, piaski oraz gleby ilaste. Przez swoją specyfikę nie zapewniają one odpowiedniego podparcia dla budynku. Kolejna grupa to tereny podmokłe lub zalewowe czyli obszary z wysokim poziomem wód gruntowych. Z kolei w terenach górzystych czy na skarpach występują problemy z niestabilnością gruntu, a co za tym idzie odpowiednie przygotowanie terenu jest utrudnione. Do terenów trudnych dla budownictwa zalicza się także te narażone na osuwiska czyli ze skłonnością gruntu do ruchów masowych oraz tereny z wysokim poziomem zanieczyszczeń – chodzi tu o obszary przemysłowe ze skażeniem historycznym, jak np. tereny dawnych kopalni. We wszystkich tych przypadkach, jeśli ma być przeprowadzona budowa, to niezbędne jest wzmocnienie gruntu.

Na co zwrócić uwagę przed rozpoczęciem budowy na trudnym gruncie?

Podstawowym krokiem przy budowie w trudnych warunkach gruntowych jest wykonanie badań: badania geologiczne gruntu pod budowę domu oraz badania geotechniczne gruntu pod budowę domu, dzięki którym można określić rodzaj oraz właściwości gruntu, a także zbadać poziom wód gruntowych oraz zidentyfikować potencjalne zagrożenia, a wśród nich osiadanie czy niestabilność podłoża.

Sam projekt architektoniczny oraz konstrukcyjny także musi być dostosowany do specyfikacji terenu, z dużym naciskiem na wzmocnienie gruntu pod fundamentem. W przypadku gruntów o słabej nośności konieczne może być zastosowanie głębokich fundamentów czy nawet specjalnych technologii stabilizacji podłoża. Natomiast na terenach zalewowych trzeba uwzględnić podniesienie budynku nad poziom terenu.

Warto mieć też na uwadze, że budowa w trudnych warunkach terenowych często wymaga uzyskania dodatkowych dokumentów, jak zgody wodnoprawne w przypadku terenów zalewowych. Warto również uwzględnić ewentualne wymagania dotyczące ochrony środowiska.

Jakie są rozwiązania techniczne dla wymagających terenów?

Najistotniejszą kwestią, gdy już badanie gruntu pod budowę domu zostaną wykonane, jest stworzenie solidnych, trwałych i stabilnych fundamentów, które będą odpowiednio dostosowane do trudnego gruntu. Możliwe do zastosowania rozwiązania techniczne to płyta fundamentowa na gruntach o słabej nośności, która rozkłada ciężar budynku na większą powierzchnię, fundamenty na palach – to skuteczne rozwiązanie na terenach podmokłych, niestabilnych czy z torfami, ponieważ takie pale mogą sięgać do warstw gruntu o większej nośności. I jeszcze jedna możliwość – mikropale i geowkręty czyli alternatywa dla tradycyjnych pali, stosowana w mniejszych budynkach i w ciasnych przestrzeniach.

Kolejna kwestia to ustabilizowanie gruntu. Jak przygotować grunt pod budowę domu? Należy go chemicznie wzmocnić czyli dodać do gruntu substancji stabilizujących, stosując np. wzmocnienie gruntu cementem, wapnem czy środkami chemicznymi, które poprawiają nośność i spójność podłoża, montaż geosiatki i geowłókniny czyli materiałów wzmacniających, wykorzystywanych do stabilizacji i zabezpieczania skarp oraz gruntów osiadających.

Jeszcze jak budować na trudnym gruncie? Nie można też zapominać o ochronie przed wodą i wilgocią, stosując izolację przeciwwodną, hydroizolację fundamentów, ścian i posadzek chroniącą budynek przed wilgocią. Następne rozwiązanie to drenaż opaskowy czyli system rur odprowadzających wodę gruntową z okolic fundamentów, a następnie podniesienie poziomu budynku czyli wybudowanie go na podwyższonym terenie lub specjalnych podestach.

Stosuje się również konstrukcje antyosuwiskowe takie, jak ściany oporowe zabezpieczające budynki w pobliżu skarp czy terenów podatnych na osuwanie, a także kotwy gruntowe, pozwalające na wzmocnienie gruntu za pomocą specjalnych elementów mocujących.

Czy warto budować w trudnym terenie i na co zwrócić uwagę?

Budowa na trudnym gruncie może być bardziej kosztowna, ale nie zawsze warto z niej rezygnować, ponieważ tak specyficzny teren bywa tańszy w zakupie i niższe koszty działki mogą zrekompensować wydatki na dostosowanie gruntu. Poza tym miejsce może być atrakcyjne krajobrazowo, ponieważ tereny górzyste czy blisko zbiorników wodnych oferują wyjątkowe widoki i walory estetyczne. W działkę z trudnym gruntem warto zainwestować także wtedy, gdy są dobrze zlokalizowane, a zatem znajdują się na atrakcyjnych, dobrze skomunikowanych terenach.

Podejmując decyzję o budowie na trudnym gruncie należy brać pod uwagę stały nadzór inżynieryjny, ponieważ prace w trudnych warunkach wymagają doświadczonego kierownika budowy oraz ścisłego nadzoru geotechnicznego. Bardzo ważny jest również dobór technologii budowy oraz sprzętu, odpowiednich do warunków terenowych tak, aby zminimalizować ryzyko opóźnień i błędów. Warto również odpowiednio dostosować harmonogram prac, ponieważ trudne warunki mogą wymagać dodatkowego czasu na stabilizację gruntu lub prace przygotowawcze.